ایران سرزمینی وسیع و متنوع است. این کشور با وسعتی برابر 1,648,000 کیلومتر مربع (شش برابر بزرگتر از بریتانیا) هفدهمین کشور وسیع دنیاست. اما امتیاز آن نه تنها پهناوری، که بهره‌مندی از حداکثر تنوع ممکن در طبیعت و فرهنگ شگفت‌انگیز این گستره جغرافیایی است.

پیشینه زمین‌شناسی و موقعیت ویژه جغرافیایی ایران با تشکیل دو دریای کاملاً متفاوت (دریاچه کاسپین در شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب)، کوه‌های بلند پوشیده از برف، جلگه‌های گرمسیری، دو بیابان خشک و فراخشک در مرکز، جنگل‌های مرطوب خزری و جنگل‌های مدیترانه‌ای زاگرس و صدها رودخانه و دریاچه و غار و یخچال و ...، بستری فراهم کرده است تا گونه‌های گیاهی و جانوری و انسان خانه خود را در گوشه و کنار این تنوع بیکران یافته و تنوع زیستی این سرزمین را ایجاد کنند.

این شرایط استثنایی حتی گیاهان، جانوران و اقوام متعلق به پهنه‌های جغرافیای زیستی هم‌جوار را به مرزهای این سرزمین کشانده و به تنوع آن افزوده است. این‌ها منابعی هستند که واقعاً به ایران تعلق دارند و تا کنون نه تنها از آن‌ها استفاده خردمندانه صورت نگرفته، بلکه در حال نابود شدن نیز هستند.

ایران سرزمینی کوهستانی است، تا حدی که میانگین ارتفاع آن علی‌رغم وجود دشت‌های متعدد، بسیار بالاست. نام آشنای فلات ایران به همین مناسبت در بین جغرافیدانان رایج شده است. دو رشته کوه بزرگ البرز و زاگرس که زاییده فعالیت‌های کوه‌زایی آلپ-هیمالیا هستند، بیش از هر عامل دیگری در شکل دادن سیمای کنونی ایران دخیل بوده‌اند. این دو رشته کوه عظیم، سیمای این سرزمین را به بخش‌های کلی زیر تقسیم کرده‌اند:

مناطق کوهستانی: شامل نواحی کوهستانی البرز (از شمال غربی تا شمال شرقی)، زاگرس (از شمال غربی تا جنوب شرقی) و دیگر کوه‌های واقع در مرکز ایران.

فلات مرکزی: شامل دو کویر بزرگ لوت و نمک و دشت‌های آبرفتی پیرامون آن‌ها که به وسیله دو رشته کوه عظیم از شمال غرب و جنوب احاطه شده‌اند.

جلگه خوزستان و دشت‌های ساحلی جنوب ایران: که به وسیله رشته عظیم زاگرس از فلات مرکزی فاصله گرفته است.

مناطق ساحلی دریای خزر: که به وسیله رشته کوه مرتفع البرز از مناطق مرکزی جدا شده است.

هر یک از این مناطق را می‌توان یک اکوسیستم کلان با ویژگی‌های اقلیمی، فیزیکی و زیستی خاص خود دانست که با اکوسیستم‌های مجاور خود تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای دارند. آنچه که به عنوان منابع طبیعت‌گردی ایران میشناسید، همگی اجزای زنده و غیر زنده این اکوسیستم‌ها هستند.
به طور کلی بر اساس قابلیت‌های طبیعی-فرهنگی مناطق ایران و نیز با توجه به سلیقه بازار اکوتوریسم، منابع اکوتوریسم ایران را می‌توان به موارد زیر تقسیم نمود:

کوه‌ها، بیابان‌ها، جنگل‌ها، منابع آبی، جزایر، چشم اندازهای ویژه طبیعی، حیات وحش، پارک‌های ملی، ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره و سایر مناطق تحت حفاظت، روستاها، اقوام و عشایر آداب و رسوم و فرهنگ‌های جوامع و ... .

این منابع می‌تواند پایه و اساس انواع فعالیت‌های اکوتوریستی باشد. به علاقه‌مندان توصیه می‌‎شود جهت آشنایی با این حوزه‌ها، در دوره راهنمایان طبیعت‌گردی و یا راهنمایان ایرانگردی شرکت کنند.